Hoe je regenwater filteren?

Bij de afvoer van het dak wordt het water mogelijk al een eerste keer gezuiverd van het grootste vuil voor het in de put of tank terechtkomt. Hiervoor bestaan heel wat filtersystemen, met en zonder zelfreiniging. Je kiest het best voor een oplossing die weinig onderhoud vergt en die voldoende water naar de regenput kan leiden. Lees hier meer over de boven- en ondergrondse filtersystemen waaruit je kan kiezen.

Bovengrondse filtratie

De dakgoot leidt het water naar de regenpijp (tegen de gevel). Om daar het water te filteren kan je gebruikmaken van buisfilters, ook wel valpijpfilters of regenpijpfilters genoemd. 

Capillaire filter

Een capillaire filter is een systeem waarbij het regenwater langs een metalen of kunststof filterzeef stroomt.  Het regenwater komt op het filteroppervlak terecht. Water dat door de mazen past, stroomt via geleiders naar de buitenring van de filter. Die buitenring is aangesloten op een afvoerleiding die naar de regenwaterput gaat. Grover vuil (zoals bladeren, takjes, zaden) blijft op het filter liggen en spoelt samen met een kleine hoeveelheid water richting de overloop.

Een capillaire filter moet verticaal geplaatst worden, met minstens 1 meter rechte valleiding boven de filter. Dit garandeert voldoende druk en doorstroming.

Kies een systeem dat je eenvoudig kan uithalen en reinigen, bij voorkeur zonder gereedschap. Let op de filternetmaat (openingsgrootte): hoe fijner, hoe beter de filtering — maar ook hoe sneller verstopping mogelijk is.

Cascadefilter

Een cascadefilter werkt op basis van zwaartekracht en meervoudige filtering. Het regenwater stroomt eerst in een opvangreservoir of -bak met een interne overloop. Die overloop leidt het water langs twee filters: een grove voorfilter (bv. rooster of grof gaas) en een fijnmazige nafilter (bv. nylonzeef of rvs-membraan).

Het gefilterde water stroomt dan verder naar de regenwaterput. Het opgevangen vuil glijdt via een afvoerkanaal of valopening naar buiten en komt op de grond of in een aparte opvangemmer terecht.

Aandachtspunten

• Bladvangers of dakgootroosters zijn een goede aanvulling om de eerste vuilbelasting al bij de bron te verminderen.
• Plaats de filter op een toegankelijke plek. Vermijd dat je telkens een ladder nodig hebt voor onderhoud.
• Combineer bovengrondse filters met een vuilafvangemmer of slibopvangbak om ophoping rond de regenpijp te vermijden.

Ondergrondse filtratie

Ondergrondse filters worden geplaatst in een horizontale leiding in de grond, vóór de regenwaterput. Ze vormen een belangrijke schakel in het zuiveringsproces van regenwater, omdat ze het water grotendeels vrijmaken van grof vuil nog vóór het in de opslag terechtkomt. De filters worden tussen de regenpijpafvoeren en de regenwaterput geplaatst en zijn zo ontworpen dat ze zowel water kunnen afvoeren naar de put als verontreiniging naar een ander lozingspunt leiden.

Een ondergrondse filter beschikt doorgaans over één aanvoerleiding. Op die aanvoer kunnen meerdere regenwaterafvoeren aangesloten worden. Vervolgens zijn er twee uitgangen: één die het gefilterde regenwater richting de regenput voert, en één die het opgevangen vuil — samen met een kleine hoeveelheid water — afvoert naar bijvoorbeeld een gracht, infiltratievoorziening of ander afvoersysteem.

Let er bij de plaatsing op dat er een voldoende hoogteverschil is tussen de in- en uitgangen, zodat het water correct kan doorstromen. Er bestaan verschillende types ondergrondse filters, elk met een eigen werking en toepassingsgebied. 

Cycloonfilter

Een cycloonfilter maakt gebruik van middelpuntvliedende kracht om het water te scheiden van grof vuil. Het regenwater stroomt spiraalsgewijs langs het filterelement, waardoor de zwaardere deeltjes naar buiten worden geslingerd en naar een afvoer geleid. Het gezuiverde water wordt centraal afgevoerd naar de regenwaterput. Cycloonfilters zijn efficiënt en vragen weinig onderhoud, vooral wanneer ze aangesloten zijn op een infiltratievoorziening die het vuile water op natuurlijke wijze verder verwerkt.

Volumefilter

Een andere optie is de volumefilter, die volgens hetzelfde principe werkt als een cascadefilter bij bovengrondse systemen. Het regenwater passeert in verschillende stappen door een grof en een fijn filterelement. Vuil wordt tijdens dit proces gescheiden en via een afvoerleiding verwijderd. Het resterende water wordt vervolgens naar de put geleid. Volumefilters zijn geschikt voor toepassingen met een iets hoger debiet, bijvoorbeeld bij grotere dakoppervlakken.

Inlinefilter

Wanneer er weinig ruimte beschikbaar is voor een aparte filterunit, kan een inlinefilter worden gebruikt. Deze wordt direct in de toegangsschacht of het mangat van de regenwaterput geplaatst. Het regenwater wordt intern gefilterd en vuil komt in een aparte opvangkamer terecht. Van daaruit kan het via de overloop van de regenwaterput of een extra leiding worden afgevoerd naar een infiltratievoorziening of lozingspunt. Inlinefilters zijn compact en bijzonder handig bij beperkte inbouwmogelijkheden, al is de onderhoudstoegang soms wat minder comfortabel.

Lavastenen

Lavastenen kunnen ook worden gebruikt als vulling in een betonnen of kunststof filterput of koffer waar regenwater doorheen stroomt voordat het de opslagput bereikt. Wanneer regenwater door een bed van lavastenen stroomt, blijven grovere vuildeeltjes, zoals bladeren, zand en stof, hangen tussen de poriën en spleten van de stenen. Dit is vergelijkbaar met een klassiek grindfilter, maar lavasteen heeft door zijn textuur een veel groter oppervlak per volume-eenheid. De lavastenen moeten dan wel jaarlijks eens gereinigd worden.

Onderhoud van de filter

Of de filters nu als “zelfreinigend” verkocht worden of niet, een regelmatige controle blijft noodzakelijk. Zelfreinigende systemen spoelen weliswaar een deel van het vuil automatisch weg, maar zijn niet immuun voor verstoppingen, zeker niet bij langdurige droge periodes of na stormweer met veel organisch afval.

Het is daarom aangeraden om minimaal twee keer per jaar een onderhoudsbeurt uit te voeren. Controleer of er geen slibophoping of verstoppingen zijn, en spoel de filterelementen grondig af met proper water. Een goed onderhouden filter garandeert niet alleen de waterkwaliteit, maar voorkomt ook schade of verzadiging van het afvoersysteem.

Filtratie bij de pomp

Tussen de regenwaterpomp en het eerste aftakpunt of de eerste collector voorzie je best nog een extra filter om het water zo proper mogelijk in huis te krijgen. Hierbij kan je kiezen voor een filter die grofvuil, zoals zand, tegenhoudt, een fijnfilter voor het filteren van kleinere deeltjes en een actieve koolfilter om geuren en kleurstoffen te absorberen. Deze filters moeten meteen vervangen worden als ze niet meer werken (meestal jaarlijks).