Bouwsector veert lichtjes op
Nog geen sprake van echt herstel
In het derde kwartaal klokt de Bouwbarometer, de driemaandelijkse conjunctuurmeter van Bouwunie, af op 98,1 punten. "Dat is niet alleen de hoogste score dit jaar, maar ook de beste kwartaalscore sinds het tweede kwartaal van 2023. De bouwsector veert voorzichtig op. Maar van echt herstel is voorlopig nog geen sprake", zegt Bouwunie-topman Jean-Pierre Waeytens. Het werkvolume blijft laag, de tewerkstelling daalt en de winstgevendheid staat onder druk. Ook het aantal nieuwbouw- en renovatievergunningen blijft dalen, terwijl de faillissementscijfers hoge toppen scheren. Allemaal indicatoren die aantonen dat de bouw nog steeds in crisis verkeert.
Consumenten hebben nood aan langdurige rechtszekerheid
“Consumenten houden de vinger op de knip. Bouwen en verbouwen is duur. En het huidige politieke klimaat voedt de onzekerheid alleen maar, waardoor mensen bouw- of verbouwingswerken uitstellen of wegstoppen”, aldus Waeytens. De bouworganisatie verwijst naar de mogelijke harmonisering van de laagste btw-tarieven (6% en 12% naar 9%) en het verhogen van de btw van 21% naar 22%. Twee voorstellen die de voorbije jaren, en de laatste weken des te meer, op tafel lagen. Maar natuurlijk ook naar de recent aankondigde afschaffing van de renovatiepremies voor de hoogste inkomensklassen. Bouwunie wijst er ook op dat de bevraging voor de Bouwbarometer ook is afgenomen vóór de beslissingen over de beperking van de renovatiepremies, wat de resultaten zeker heeft beïnvloed. “Consumenten hebben nood aan langdurige rechtszekerheid, die er nu absoluut niet is”.
Komt de harmonisering van de laagste btw-tarieven en/of de verhoging van 21% naar 22% er toch – waartegen Bouwunie zich voor alle duidelijkheid verzet – dan moeten er voor de bouworganisaties flankerende maatregelen volgen. Bijvoorbeeld, de leeftijdsgrens van woningen om in aanmerking te komen voor het verlaagd btw-tarief voor renovatie verlagen van 10 jaar naar 5 jaar. En een btw-tarief van 9% voor zowel de bouw als verkoop van een modale nieuwbouwwoning (d.i. met een oppervlakte van 175 tot 180 vierkante meter).
Op het vlak van renovatie blijft Bouwunie pleiten voor een optimalisering van de renovatieplicht. Concreet, consumenten moeten 10 tot 15 jaar de tijd krijgen om te renoveren naar het label B of A. Een langere periode creëert meer financiële ademruimte. Maar, consumenten moeten daarnaast verplicht een individueel renovatiemasterplan – stappenplan – indienen, dat ze ook moeten volgen. Zo’n plan dient om de renovatie doordacht aan te pakken én om uitstelgedrag te vermijden. Dat plan moeten consumenten binnen de twee jaar na aankoop indienen.
Werkvolume blijft laag
Het werkvolume in de bouwsector blijft zwak, al stabiliseert de situatie licht. 22% van de bedrijven geeft aan meer werk te hebben, terwijl eenzelfde aandeel (22%) minder werk meldt. Vooruitkijkend verwacht 30% een daling in de komende maanden, tegenover 12% die een stijging voorziet. De orderboekjes ogen iets beter dan in de eerste jaarhelft. 38% heeft werk voor minder dan drie maanden, 41% voor drie tot zes maanden, 12% voor zes tot negen maanden en 10% voor meer dan negen maanden. Dat laatste cijfer is het hoogste van 2025 tot dusver, wat op een lichte verbetering wijst.
Aantal vergunningen daalt
De woningbouw blijft de achilleshiel van de sector. In de eerste helft van 2025 werden in Vlaanderen slechts 14.980 nieuwe woningen vergund, het laagste aantal sinds 2011. Dat is 8,7% minder dan in 2024 en maar liefst 29% minder dan in 2020. Binnen die cijfers zijn er 7.094 huizen (-2,5%) en 7.886 appartementen (-13,6%), wat de aanhoudende zwakte in de nieuwbouwmarkt onderstreept. De vooruitzichten voor de woningbouw blijven dus somber. Ook het aantal renovatievergunningen daalde naar 12.632 in België, ofwel meer dan 1.000 minder dan dezelfde periode vorig jaar en het laagste niveau in minstens 13 jaar.
Tewerkstelling neemt af
De tewerkstelling in de sector vertoont een dalende trend. Slechts 5% van de bouwbedrijven nam extra mensen in dienst, terwijl 18% minder personeel heeft. Ook de verwachtingen blijven voorzichtig: 18% wil nog aanwerven, maar 12% verwacht een inkrimping. Sinds 2021 gingen zo’n 7.000 arbeidersjobs verloren in de bouwsector. Vergelijken we met 2012 dan gaat het zelfs over 34.000 verloren jobs.
Winstgevendheid onder druk, maar lichte beterschap
De winstgevendheid blijft een zorgenkind. In de voorbije maanden zag 14% van de bouwbedrijven hun rentabiliteit verbeteren, tegenover 22% die een daling rapporteerde. Wat de toekomstverwachtingen betreft, voorziet 20% een verdere achteruitgang, terwijl 15% op beterschap rekent.
